Txikiak handi bihurtzen trebea

Brian Clough Ingalaterrako futbolaren historiako entrenatzailerik nabarmenenetako bat da, bai bere lorpenengatik eta bai bere izaeragatik ere. Talde handietan inoiz ez zen ondo moldatu eta, talde apalak, aldiz, zaleek inoiz pentsatuko ez zuten garaipenetara eraman zituen. Nottingham Forestek, esate baterako, bi aldiz irabazi zuen Europako Kopa Cloughen agindupean, Bigarren Mailatik igo eta pare bat urtera.

Brian Howard Clough, 1935ean jaio zen, Middlesborough hiri industrialean. Gaztetatik, futbolari lotua egon zen haren izena eta jaioterriko taldearekin egin zuen debuta jokalari profesional gisa. Middlesborough eta Sunderland taldeetan jokatu zuen eta 251 golekin, Ingalaterrako golegilerik trebeenetakoa da. 29 urterekin, baina, jokatzeari utzi behar izan zion, lesio larri batek behartuta. Entrenatzaile lanak, ordea, are ezagunago bihurtu zuen Clough.

1967an, Derby County taldearen ardura hartu zuen. Bigarren Mailako talde hark hamarkadak zeramatzan titulurik irabazi gabe eta, egia esan, Cloughen lehenengo denboraldia ez zen bereziki distiratsua izan. Aurreneko denboraldi hartan, ordea, entrenatzaile hasiberriak bere gustuko taldearen oinarria ezarri zuen, jokalari gazte ezezagun baina baliotsuak fitxatu zituen eta, hala, hurrengo sasoian, Bigarren Mailako txapeldun izan zen. 1971/72 denboraldian, Derby County apal hark, Ingalaterrako Liga ospetsua irabazi zuen. Europako Kopako finalaurrera ere iritsi zen, baina Juventusek eragotzi zion Derby Countyri bere Europako final bakarra izango zena jokatzea. Handik lasterrera, Cloughek taldea utzi zuen.

Nottingham Derbytik hurbil dago, biak Midlands eskualdeko hiriak dira. 70eko hamarkadaren hondarrean Brian Cloughek egin zuena ikusita, Derbyko lorpenak txiki geratzen dira. Nottingham Forest talde apala zen, Bigarren Mailakoa, behinola Derby County izan zenaren pare. Brian Clough hara iritsi eta gutxira (1976/77), taldea gorengo mailara igo zuen, hurrengo denboraldian Liga txapelketa eskuratu zuen (1977/78) eta, hurrengoan, Europako Kopa (1978/79). Historian beste inork ez du lortu, bigarren mailan hasi eta, urte bian Europako talderik onena izatea. Hori gutxi ez eta bigarrenez irabazi zuen Europako Kopa, 1980an. Brian Cloughen ibilbidea ezin da ulertu Peter Taylor aipatu gabe. Jokalari ziren garaitik elkar ezagutzen zuten eta Taylor Cloughen laguntzaile izan zen haren garaipen ia guztietan.

Brian Clough gizon polemikoa izan zen. Bere garaipenengatik bezain ezaguna zen bere nortasun oldarkorragatik. Bereziki, futbolaren agintariekin ika-mika ugari izan zituen (federaziokoekin, klubetako zuzendaritzekin, eta abar). Kameren aurrean ere tirabira ugari izan zituen. Aho bizarrik gabe hitz egiten zuen baina, hori bai, zelaian, haren taldeek beti garbi jokatzeko ospea zuten. Cloughek bereziki gorroto zuen Leeds United, 70eko hamarkadako talderik boteretsuenetakoa. Harrigarria bada ere, 1974an, Leedseko entrenatzaile bihurtu zen Clough. Ia ez zuen lagunik egin han, jokalariak, zuzendaritzakoak, zaleak… denak kontra zeuzkan eta berak ere ez zituen batere maite. 44 egun iraun zuen Leedsen. The Damn United (2009) filmean jaso zituzten Cloughen eta Leedsen arteko gorabeherak.

Noizean behin izaten zituen haserrealdiak gorabehera, zaleek oso maite zuten Brian Clough (Leedesekoek izan ezik, jakina). Horren lekuko, Derbyn, Nottinghamen eta Middlesborough jaioterrian dauzkan hiru estatuak. Sozialista porrokatua izan zen. Industria giroko hirietan lan egin zuen beti eta, behin baino gehiagotan, langileen protestak babestu zituen, erreforma industrialak Ingalaterra astindu zuenean. Brian Clough 2004an hil zen eta haren hiletara 14.000 pertsona joan ziren.