Haurrak, harrobiko lana, beste klub batzuek fitxatzea haur horiek… Zer gogoeta egiten duzu arlo horretan?

Entrenatzen hasi nintzenean, uste nuen nire jokalari asko Lehen Mailara helduko zirela, baina gero konturatzen zara oso zaila dela gora iristea, eta erlatibizatzen ikasten duzu denborarekin. Lana, talentua eta lanerako gaitasun nekaezina dira beharrezkoak. Azkeneko hori duena da iristen dena gora; talentuarekin bakarrik jai dago. Eguneroko bizitzan ere gauza bera gertatzen da: lanean segi eta segi egiten dutenak helburu baten alde (bikote harremanetan, esaterako), luze iraungo dute bikote bezala. Baina zer gertatzen da? Aurreneko gorabeheran amore ematen dela erraz.

Zer behar du haur batek elitera heltzeko, talentuaz gain?

Faktore asko daude haur bat Lehen Mailara helduko den edo ez ikusteko. Eta ez da bakarrik talentua. Lehengora goaz: ingurua, harremanak, gurasoak… oso kontuan hartzekoak dira. Futbol profesionalean eta beheko mailetakoan, gauzak kontrolatu egin behar ditu jokalariak; adibidez, ariketa bat egiten ez badu asmatzen, deseroso egoten da jokalaria, kontrola galtzen ari da; nahi du, baina ezin du. Orduan, ezin zaio eskatu egin ezin duena, baina eskatu egiten dio entrenatzaileak, eta gero etxean ere eskatu egiten dio gurasoak. Eta hau gertatzen da: ondo egiten zuena ere ez du ondo egiten. Pertsonak gara! Jokalari profesionalari gehiago eskatu behar zaio, baina gehiegi ere ez. Ezin du kontrola galdu. Oso kontuan eduki behar da zer eskatzen zaion jokalariari: egin duena eskatu behar zaio.

Entrenatzaileok gehiegi eskatzen diegu jokalariei?

Entrenatzaileak onartu egin behar du adibidez ariketa bat gaizki pentsatu duela, eta ez die beti errua jokalariei bota behar. Entrenatzaileak eskakizun maila egokitu egin behar du jokalarien mailara. Gurea bezalako klub batean (Hondarribia Futbol Elkartea), lan soziala dute klubek, bokazio soziala kirol bokazioaren gainetik jarri behar da. Entrenatzaile batek izan behar duen lehen helburua hauxe da: denboraldia hasi duten jokalari guztiek amaitu behar dute denboraldia. Horrek esan nahi du gustura egon direla. Helburu horiek erabiltzeko ezinbestekoa da klubaren babesa edukitzea. Klub jasangarria egin behar duzu, pertsonen gainetik dagoena; hau da, ideiak segitu egin behar du, eta ez ideiak aldatu unean uneko zuzendaritza edo entrenatzailearen arabera. Ideia nagusia hartu eta entrenatzaileak konbentzitu behar dituzu, egitasmoaren parte izan daitezen. Klubeko kide guztien artean hedatu behar duzu ideia hori, jokalari, entrenatzaile eta guraso.

Entrenatzaileok, oro har ez al dugu kirol helburua beste guztiaren gainetik jartzen?

Irabaztea denoi gustatzen zaigu, baina klubaren helburua bada, adibidez, haur guztiei futbolean jokatzeko aukera ematea, entrenatzaileak ‘onenak’ ez diren horiek ere atera egin beharko ditu jokatzera. Teorian erraza da, baina partidan zailagoa, emaitzak baldintzatzen gaituelako. Sinetsi egin behar du entrenatzaileak zertan ari den, nik ezin ditut behartu hau edo bestea egitera. Saiatu egingo naiz helburu edo printzipio edo ideia horiek sinestarazten, eta jakina, horrela pentsatzen duten entrenatzaileak lortzen saiatuko gara Hondarribirako. Bestela oso zaila da, zuk bezala edo antzera pentsatzen ez duena nekez aldatuko duzu.

Klubek jokalarien formatzaile ez ezik entrenatzaileen formatzaile izan behar dutela esaten du Mikel Etxarrik. Ados zaude?

Horrelakoak izan beharko lukete Gipuzkoako klub guztiek. Realak behar luke izan salbuespena, baina Lehen Mailan bakarrik. Hortik behera pedagogia, hezitzailea izan behar du.

Azkarregi joaten al dira herrietako klubetako jokalariak Realera eta beste talde batzuetara?

Hona itzuli dira Realetik bueltan hainbat jokalari; hamahiru urterekin joan, bidean geratu eta berriz herrira itzuli diren horietako batzuk gogorik gabe bueltatzen dira. Oso gutxi heltzen dira Lehen Mailara, eta bidean ‘gorpu’ ugari geratzen dira. Nik ardura daukat hor Hondarribiko arduradun bezala: iruditzen zait ez dela ona hemendik hain azkar alde egitea. Pozik dago hemen, bere lagunekin, bere ikastolan… helduko zaio unea alde egiteko, baina azkarregi joaten direla iruditzen zait. Bakoitzaren izaera ere kontuan eduki behar da, batzuk gai direlako azkar joateko izaeragatik, baina beste batzuk ez.

Zein da, hortaz, herri bateko klubetik Realera (adibidez) joateko adinik egokiena?

Jubeniletan joan beharko lukete, bigarren urtetik hirugarrenerako tartean. Ziklo bat amaitzen dute hor hezkuntzan. Bizitza beste era batera antolatzen hasita egoten dira, hainbat egoera hobeto kudeatzeko gai da. Hamalau urte dituen haurra ez da zuzenean joaten unibertsitatera; gaitasuna badu joateko jakintzari dagokionez, baina emozionalki prest al dago zaharragoekin gela berean egoteko? Beste bide bat sortu behar da haurrentzat ibilbide horretan, baina betiere Realarekin elkarlanean.

Realaz gain badira beste klub batzuk ere erakargarri bihurtu direnak haurrentzat eta gurasoentzat: Real Union, Antiguoko… Zer gogoeta egiten duzu horren inguruan?

Gezurretazkoak dira, nolabait esateko. Irabazteari ematen diote garrantzia, baina horrek ez du balio. Gurasoei esaten diet kontserbadoreak izan behar dutela, eta lasai hartzeko gauzak: beste klub batera doazenean, prest egon behar dute jokatuko ez duen une txarrari aurre egiteko. Hori bizi egin behar da gero! Ez badu jokatzen beste arlo guztietara hedatzen da egoera txar hori. Gurasoak burutik kendu behar du bere umea Lehen Mailara iristeko zera hori; azken batean, ume guztien artetik, %0,01 bakarrik heltzen da. Eskolan bezala da: jakintza erakutsi behar du, baina baita izaera sendotu ere. Libre pentsatzeko gaitasuna eduki behar du hezkuntza osoa osatzen duenak. Erantzukizunak hartzen erakutsi behar zaio umeari eta gazteari: entrenatzera berandu badoa edo ez badoa, berak eman dezala aurpegia, eta ez taldekide batek edo gurasoak, adibidez; barkamena eskatzen erakutsi behar zaie baita ere.

Klubetan gero eta etorkin edota etorkinen ume gehiago ikusten da. Lan intregratzaile horri ematen al diote benetako garrantzia klubetan?

Gurean, esaterako, ahal dugun jende gehiena sartzen saiatzen gara. Hemen dabiltza Senegalekoen umeak, esaterako. Ezinbestekoa da hori egitea. Bestela, zer zentzu dauka herriko klub batek? Preferenten edo 3. mailan aritzea al da ba garrantzitsuagoa? Zer axola dio horrek? Zer ematen dio, adibidez, Gipuzkoako klub bati 3. mailan jokatzeak? Gastu gehiago, hasteko. Gero, Bizkaiko klub boteretsuagoekin lehiatu beharra. Behin igotzen zarela 3. mailara? Ederki! Gozatu denboraldi horretan, eta kito! Baina ez gastatu diruak hor. Zuzendaritzak erotu eta txoratu egiten dira hau eta bestea fitxatu behar dela. Herrian nahikoa jokalari baduzu, zertarako ekarri kanpotik! Presidente bezala beste ikuspegi bat eduki behar da. Hemen igo ginen jubeniletan Euskal Ligara. Denboraldi batez ibili zen, baina gaizki: maila desatsegina, Bizkaiko klubekin eta hango jendearekin istiluetan…non eta inon azaltzen ez den Liga batean. Ez al da hobea maila bat beherago aritzea, Gipuzkoako Ohorezko Ligan? Zuzendariak neurtu egin behar du ego hori, ezin duzu kluba hipotekatu ego horren arabera.

Horrelako arazo guztien eragilea ez al da bat eta bakarra, hau da, elitea dugula eredu eta ispilu?

Horixe! Klubetan urte asko daraman jendea dago zuzendaritzetan, eta oso lehiakorrak bihurtu dira. Baina etorkizuna beste bide batetik doa. Krisi egoera honetan, gero eta diru gutxiago daukagu, eta klubek jasangarriak izan behar dute: lehiari garrantzia kendu behar diote, pertsonei emanez; ez naiz ari esaten lehiakorrak izan behar ez dutenik, kontuz! Salbuespena ezin duzu arau bihurtu, eta onak izango diren gutxi batzuengatik ezin duzu beste jokalari guztien lana eta bidea baldintzatu; beste horien arabera antolatu behar dira klubak, ezin dute herriko klubek Reala eta Milan bezala funtzionatu. Mentalitatea aldatu beharrean gara entrenatzaileak eta zuzendaritzakoak, eta ez da erraza hori egitea, ikasi duguna ahaztu behar dugulako, albo batera utzi. Gure buruan beste balio batzuk sartu behar ditugu, haurrak aldatu egin dira, gizartea aldatzen ari da, azpiegiturak aldatzen ari dira, gurasoen exigentzia maila handiagoa da… Gurasoak integratu egin behar dira klubean, oso gainean egoten dira orain, gehiegizkoa da, baina errealitatea da hori, eta limurtu egin behar dira. Ezin da beraien aurka joan, hor daudelako eta hor egongo direlako beti. Gainera, luzera begira, kluba ekonomikoki bideragarri egingo dutenak dira, kuotak eta ordainduz. Gehienengana iritsiko den diskurtsoa prestatu eta landu behar da.

Futbol profesionalean egin duzun bideak indartu egin al ditu beheko mailaz zenituen ideiak?

Bai, dudarik gabe. Futbolari profesionaletako batzuek gabezia handiak dauzkate arlo emozionalean eta hezkuntzan, esaterako. Talentu handia daukate, baina erabakiak hartzeko eta eguneroko bizitza aurrera eramateko arazoak dituzte. Hondarribia bezalako klub bateko arduradun bezala, umeen ardura daukat, eta Realerako bidean zer aukera egin behar duten horretan, nire iritzia ematera behartua nago. Gero, egingo du nahi duena. Egunez egun, urtez urte landu behar da hezkuntza, eta halako batean konturatzen zara pertsona hezia eta zuzena dela. Hori da lan honen alde onena, eta txarrena da ez dela inon azaltzen, ez dela nabarmentzen, baina egin egin behar da. Klub txikietako arduradunen lana horixe da. Pertsonak bezala osatu behar ditugu jokalariak, horrek behar du izan helburu nagusia; gero, elitera heltzen dela, ba ederki! Baina heltzen denean, pertsona bezala eginda helduko da.

Futbol profesionalera itzultzeko asmorik bai?

Ez. Unairi lehen ere esan nion ezetz. Zoriontasuna ez du ekartzen lan onak edo diru asko izateak, harreman onek, lagunek, bikoteak, seme-alabek, familiak ekartzen dute zoriontasuna. Horietakoren bat ez sakrifikatzeagatik esan nion ezetz Unairi hasieran. Hemengo faktore horiek guztiak ondo lotuta egon behar zuten nik horiek hemen uzteko, eta lotuta ikusi nituenean esan nion baietz Unairi. Nire bizitza emozionala gorabeheratsua izan da, buruari buelta asko eman izan dizkiodalako, eta kosta egin zait gustuko egoera emozionala aurkitzea. Denok dugu talenturen bat, baina ez du ezer balio besteei eskaintzen ez badiezu. Talentu hori atera egin behar dut, eta futbol profesionalean ezin izan dut egin. Ez zait interesatzen aurkarien partiden bideoak ikustea; nahi dut pertsonen arteko harremanak hobetzea, jokalariarengana edo entrenatzaileengana edo gurasoenagana ondo nola irits naitekeen aztertzea eta sakontzea. Nire ustez, zoriontsuagoak izango diren bide horietatik eraman nahi ditut, baina ez manipulatzaile bezala, hori oso garbi utzi nahi dut. Egitasmo hau hemen gauzatu nahi dut, eta gogo handiarekin nabil. Berria da, eta ilusioarekin nabil.